December 2013
Voorwoord
De kinderen tellen af, tellen nachtjes. Nog 2 nachtjes slapen en we gaan naar papa. Nog 4 nachtjes en het vriendinnetje komt slapen. Nog 6 nachtjes en we mogen kadootjes opendoen. Het gaat natuurlijk tergend traag.
Samen met hen tel ik dagen af. Wat gaat dat zorgwekkend snel! Nog 2 dagen en het is kerstvakantie. Oef! Want de batterijen zijn aan een oplaadbeurt toe. Help! Want er is nog zoveel in orde te brengen om gerust aan die korte winterstop te kunnen beginnen. Nog 12 dagen en het jaar is defi nitief helemaal voorbij. Zijn we wel al klaar voor dat nieuwe jaar? Zijn we al wel klaar met 2013? Er is natuurlijk een zekere onafwendbaarheid…
Er is een mannetje met een elektrische fi ets dat sinds enkele weken regelmatig mijn pad kruist. Meestal sta ik in de auto aan een bepaald rood licht te wachten; hij steekt kaarsrecht en beheerst over. Of hij zoeft me voorbij terwijl ik een heuvel op zwoeg. Hij is duidelijk heel opgezet met zijn nieuwe mobiliteit. Hij doet het net niet, maar je ziet dat hij soms wel zin heeft om z’n benen in de lucht te steken, al zoevend. Hij heeft zichzelf ook uitgerust met een coole vliegeniershelm en een stoere bijpassende jack. Om me in te halen rinkelt hij tot drie keer toe met zijn bel, om zich er van te vergewissen dat hij niet onopgemerkt voorbij zou komen. Met zoveel snelheid heb je misschien meer plaats nodig om je veilig te voelen.
Zo’n fiets, daar is Alba nog niet aan toe… Het voorbije jaar leek het soms of we nog in het zijwieltjes-stadium zaten. Of zo’n zotte fi ets waar je eerst op moet uitzoeken hoe je juist moet trappen om vooruit te komen. Alleen zit je dan met de hele ploeg elk op zo’n fi etsje en moet je proberen een peleton te vormen. Of misschien is het wel een mega-tandem. We zoeken het nog uit. Hoe moet je dat coördineren? En dan het parcours! Dat moet dan aangelegd worden al fi etsend. Soms moet je dan best wel even afstappen.
Ook om Leen uit te wuiven zijn we even afgestapt. Nu ja, die Leen loopt gelukkig nog wat met ons mee, af en toe een duwtje of een steuntje, of een aanwijzing.
Begin 2014 staat er nog zo’n afscheid op ‘t programma. Onze “fietsenmaker” Luce gaat met pensioen en dat leidt tot wat vragen rond vervangbaarheid, maar natuurlijk ook wel tot een bepaalde vorm van feestelijkheid. Aan de gebruikelijke feestjes mogen we ons ook nog verwachten het komende jaar: het voorbije jaar toch een 5-tal gasten en meiden uitgewuifd en weer verwelkomd voor en na hun langere tocht, een nieuw ploegje vrijwillige bemiddelaars opgestart,… in 2014 van’t zelfde! ?
Het voorbije jaar zijn er heel wat jongeren gepasseerd door Alba-handen, wat toch wel wennen was, al dat komen en gaan en soms ook gewoon niet-komen, of niet-gaan. Er is veel nagedacht, geprobeerd, omgekeerd, uitgewisseld, onderzocht. Er is toch vooral ook veel gedaan. Of het genoeg zal zijn, weten we nog niet. Ons kronkelend pad zetten we verder in 2014. In maart gaan de intersectorale poorten van de integrale jeugdzorg open. Wat zit er juist voor of achter die poort? Wat zal er met die nieuwe voor/achterdeur veranderen voor ons? Dat zal mogelijks voer zijn voor een volgende nieuswbrief… Maar na ieder opgezwoegd heuveltje zoeven we met de beentjes in de lucht weer naar beneden. Hoppa!
Marjan
Hoe zou het met Hergo* zijn?
In het begin van deze eeuw werd een Maori-jongetje uit NieuwZeeland weggeplukt en geadopteerd door professor Walgrave van de KULeuven. Zijn assistente Inge Vanfraechem voedde de baby de eerste jaren op, onderzocht het langs alle kanten en zag dat het voldoende kansen had om zich in onze samenleving te integreren. Ook ons federale parlement was overtuigd van de deugdzaamheid van de jongen en vertrouwde hem toe aan de HCA-diensten om zijn toekomst veilig te stellen. Intussen is Hergo een puberjongen met de daarbij horende kuren. En hij blijft wat in de schaduw staan van Herstelbemiddeling, zijn grotere zus.
Metaforen hoeven geen uitleg, hoor ik een stemmetje zeggen, stop maar met schrijven! Ik voel toch enige aandrang om er iets aan toe te voegen…
In 2006 kreeg Hergo zijn plaats in de nieuwe Jeugdwet, naast bemiddeling. In 2007 werden in 11 HCA-diensten Hergomoderatoren aangeworven en opgeleid. Jeugdrechters en parketmagistraten, politie-inspecteurs en consulenten werden op de hoogte gebracht van dit nieuwe concept, dat als eerste reactie moet worden aangeboden aan jongeren die een ernstig strafbaar feit hebben gepleegd.
Het was een kwestie van tijd voordat Hergo een revolutie zou teweeg brengen in het landschap van de jeugdcriminaliteit. In plaats van een opgelegde maatregel door de jeugdrechter af te wachten, zouden massa’s jeugddelinquenten zelf hun pakketje herstelmaatregelen samenstellen, in overleg met hun slachtoff er en de politie.
Hergo heeft tot nog toe niet die hoge vlucht genomen. We zien dat het aantal aanmeldingen in de laatste 5 jaar niet groeit en blijft hangen rond de 100 per jaar voor Vlaanderen. Heel wat jeugdrechters bijten niet in de Hergo-appel: ze zijn niet bereid hun ‘macht’ af te staan en/of vinden dat Hergo traag en inefficiënt is. Daarnaast hebben veel parketmagistraten een automatisme ontwikkeld om in alle dossiers Herstelbemiddeling voor te stellen, ze maken zelden de afweging of Hergo een betere optie is. Consulenten van de Sociale Dienst concentreren zich vooral op problematische opvoedingssituaties en jeugdadvocaten blijven hun rol meestal zeer passief invullen.
Van alle aanmeldingen leidt ongeveer een derde tot een eff ectieve Hergobijeenkomst. Vooral voor de slachtoff ers blijkt het aanbod soms een moeilijk te nemen drempel. Dit lage opstartcijfer draagt op zijn beurt bij tot de scepsis van de mogelijke verwijzers.
Kan of zal het Agentschap Jongerenwelzijn dit kleine plantje water blijven geven? Voorlopig blijft men in Brussel geloven in Hergo, maar het is duidelijk dat er een doorstart moet komen, zo niet zal onze Maoriboy ooit een retourtje Nieuw-Zeeland krijgen. Door enkele onderzoeken weten we nu waar de pijnpunten zitten. Op Vlaams niveau maakt de Werkgroep Hergo momenteel een denkoefening om antwoorden te verzinnen op de pertinente vragen van de verwijzers en om het Hergoconcept waar nodig bij te schaven.
Hoe zit het in Leuven en omstreken? Çavakes, maar alles kan beter.
De jeugdrechters en de parketmagistraten van ons arrondissement zijn erg aanspreekbaar, zij staan achter de idee van Hergo en sommigen van hen zijn ronduit fans. Dat maakt dat we goed samenwerken en dat er regelmatig formeel of informeel overleg mogelijk is. Dit resulteert is vrij behoorlijke aanmeldingscijfers: 15 tot 20 aanmeldingen per jaar, dit jaar zitten we aan 23 aangemelde jongeren en ongeveer evenveel slachtoff ers. Ongeveer 40% van de aanmeldingen leidt in Leuven tot een Hergobijeenkomst. Met deze cijfers zitten we in de kopgroep van Vlaanderen.
Zijn we tevreden? Niet helemaal. Ook voor onze parketmagistraten is de keuze tussen Hergo en bemiddeling niet evident. Een aantal mooie Hergodossiers komt bij bemiddeling terecht en omgekeerd zijn niet alle feiten waar Hergo aangeboden wordt echt ‘ernstig’. Het feit dat deze 2 werkvormen naast mekaar bestaan vraagt om een duidelijke a akening maar de wet voorziet hier helemaal niet in. Daarnaast is het zo dat onze Hergomoderatoren allemaal bemiddelaars zijn. Zij zijn gewoon om zeer sterk in te spelen op wat de partijen (dader en slachtoff er) willen en volgen het tempo van deze mensen. Bij Hergo is dit niet helemaal mogelijk: er is de verwachting van de jeugdrechter dat de Hergo snel tot een herstelplan leidt en een herstelpakket afl evert dat compleet is en tevens een bijkomende maatregel van de jeugdrechter overbodig maakt. Daarnaast zit de Hergobijeenkomst zelf in een vrij strak keurslijf, waar moderatoren/bemiddelaars zich niet altijd prettig in voelen. We zijn intern dan ook stevig aan het brainstormen hoe we dit concept wat beter naar onze hand kunnen zetten. Tot onze verbazing doet al dat denken ons zelfs deugd.
Last but not least: Dimi en Karsten (die met Dikadoku de Koppen XL reportage rond 30 jaar Oikoten prdoduceerden) zetten momenteel ook hun tanden in Hergo. Ze werken aan een reportage waarbij ze slachtoff ers en (hopelijk ook) een jongere interviewen die deelnamen aan een Hergo. Het resultaat moet over een 2-tal maanden klaar zijn. We kijken er halsreikend naar uit.
Koen Nys